27涓浗瀹跺畼鍛樼粍鍥㈡潵涓浗锛屽彇鍒颁簡
|
 | Старонка ёсць часткай прав?л В?к?педы?. Пададзеных тут норм мусяць трымацца ?се ?дзельн?к?. Перад рэдагаваннем прав?л упэ?н?цеся, што на змены ёсць кансэнсус (згода) супольнасц?. Кал? ёсць сумневы, спачатку абмяркуйце змены на старонцы размо?. |
Прав?лы ? рэкамендацы? В?к?педы? распрацаваны супольнасцю для ап?сання перадавой практык?, тлумачэння прынцыпа? вырашэння канфл?кта?, для далейшай нашай мэты стварэння свабоднай, якаснай энцыклапеды?. Аднак, няма неабходнасц? чытаць як?я-небудзь прав?лы ц? рэкамендацы?, каб пачаць рэдагаванне. Пяць слупо? з’я?ляюцца папулярным рэзюмэ найбольш значных прынцыпа?.
Хоць В?к?педыя звычайна не выкарысто?вае жорстк?х прав?л, прав?лы ? рэкамендацы? В?к?педы? ап?сваюць свае прынцыпы ? ?згодненыя перадавыя практык?. Прав?лы з’я?ляюцца стандартам?, як?я ?се ?дзельн?к? звычайна пав?нны прытрымл?вацца, а рэкамендацы?, як прав?ла, ап?сваюць практык? для прытрымл?вання пэ?ных стандарта? у канкрэтных с?туацыях. Прав?лы ? рэкамендацы? за?сёды варта ?жываць з розумам ? здаровым сэнсам.
Гэтая старонка вызначае стандарты супольнасц?, звязаныя з арган?зацыяй, жыццёвым цыклам, падтрыманнем ? захаваннем прав?л, рэкамендацый ? звязаных з ?м? старонак.
Адступленне
прав?цьВ?к?педыя к?руецца некамерцыйным фондам В?к?медыя, як? пак?дае за сабой пэ?ныя юрыдычныя правы. Тым не менш, як прав?ла, асобныя мо?ныя раздзелы к?руюцца сваёй унутранай супольнасцю. Прав?лы ? рэкамендацы? закл?каны адлюстро?ваць кансэнсус супольнасц?.
Прызначэнне
прав?ць- Прав?лы маюць шырокае прызнанне сярод рэдактара? ? ап?сваюць стандарты, як?х усе ?дзельн?к? звычайна пав?нны прытрымл?вацца. Сп?с прав?л перал?чаны на старонцы В?к?педыя:Сп?с прав?л ? рэкамендацый.
- Рэкамендацы? ?твараюць мноствы абраных практык, як?я падтрымл?ваюцца на аснове кансэнсусу. Удзельн?к? мусяць намагацца прытрымл?вацца рэкамендацый, хоць яны мусяць раб?ць гэта са здаровым глуздам, ? ? незвычайных выпадках могуць раб?цца выключэнн?. Сп?с рэкамендацый перал?чаны на старонцы В?к?педыя:Сп?с прав?л ? рэкамендацый.
- Эсэ з’я?ляюцца меркаваннем (парадай, наз?раннем) рэдактара або групы рэдактара?, для як?х не бы? вызначаны шырок? кансэнсус. Яны не прызначаны для прызнання ?сёй супольнасцю ? могуць быць створаны ? зап?саныя без дазволу. Кал? а?тар не хоча, каб ?ншыя рэдагавал? эсэ, ц? кал? эсэ супярэчыць агульнапрынятаму кансэнсусу, то яго варта размяшчаць ва ?ласнай прасторы.
Змест
прав?цьПрав?лы ? рэкамендацы? пав?нны адпавядаць прынцыпам:
- Быць зразумелым?. Пазбягайце экзатычных, кваз?-прававых выраза? ? жаргону. Будзьце простым?, недвухсэнсо?ным? ? канкрэтным?. Пазбягайце банальнасц? ? абагульнення. Не бойцеся сказаць удзельн?кам на?прост, што яны не пав?нны ц? пав?нны раб?ць нешта.
- Будзьце лакан?чным, але не болей чым трэба. Шматсло?насць не з’я?ляецца надзейнай абаронай ад няправ?льнага тлумачэння. Прапускайце бескарысныя словы. Просты, каротк? змест можа быць больш ясным, чым ня?далыя прыклады. Зноск? ? спасылк? на ?ншыя старонк? могуць быць выкарыстаны для далейшых тлумачэння?.
- Падкрэсл?це дух прав?ла. Чакайце ад удзельн?ка? разумення асно?нага сэнсу. Кал? дух прав?ла зразумелы, яго не трэба тлумачыць дадаткова.
- Падтрымл?вайце тэму ? пазбягайце празмернасц?. Дакладна вызначыце мэту ? вобласць у пачатку старонк?, бо шмат карыстальн?ка? могуць проста паглядзець пачатак. Змест пав?нен знаходз?цца ? межах мэта? прав?ла. Кал? вобласць аднаго прав?ла ц? рэкамендацы? перакрываецца з вобласцю ?ншага, трэба м?н?м?заваць празмернасц?. Кал? адно прав?ла адсылае да ?ншага прав?ла, то адсылка пав?нна быць кароткай, выразнай ? яснай.
- Пазбягайце празмернай в?к?ф?кацы?. Спасылк? на прав?лы, рэкамендацы?, эсэ ? артыкулы варта выкарысто?ваць тольк? тады, кал? патрэбны тлумачэнне або кантэкст. Спасылк? на ?ншыя старонк? могуць нена?мысна або на?мысна адцягнуць увагу на ?х.
- Не супярэчце адз?н аднаму. Меркаванне супольнасц? не можа адначасова быць ?А? ? ?не А?. Кал? в?давочныя разыходжанн? ?зн?каюць пам?ж старонкам?, а?тары ?с?х адпаведных старонак пав?нны абмеркаваць, як яны могуць найбольш дакладна адлюстро?ваць актуальны пункт погляду супольнасц?, ? выправ?ць усе старонк?, каб адлюстраваць меркаванне супольнасц?. Гэта абмеркаванне пав?нна весц?ся на адной старонцы, з запрашэнням? на гэтую старонку з розных старонак размо? ?ншых зац?ка?леных; у адваротным выпадку пра?к? могуць па-ранейшаму супярэчыць адна адной.
Прав?лы — не частка энцыклапеды?
прав?цьУ В?к?педы? можа быць шмат прав?л ? рэкамендацый адносна энцыклапедычнага зместу. Гэтыя стандарты патрабуюць правяральнасц?, нейтральнасц?, ветл?васц? ? ?нш.
Прав?лы, рэкамендацы? ? старонк? працэсу не з’я?ляюцца часткай уласна энцыклапеды?. Так?м чынам, яны наогул не пав?нны адпавядаць тым жа стандартам паводле зместа ? афармлення, як артыкулы. Таму няма неабходнасц? прад'я?ляць а?тарытэтныя крын?цы для праверк? адм?н?страцыйных старонак В?к?педы?, падаваць выразы ? прав?лах у нейтральнай форме. Замест гэтага, змест гэтых старонак кантралююцца шырок?м кансэнсусам супольнасц?, ? стыль пав?нен падкрэсл?ць выразнасць, зразумеласць ? карыснасць для ?ншых удзельн?ка?.
На старонках прав?л, тым не менш, неабходна выконваць юрыдычныя патрабаванн? В?к?педы?, а таксама быць ветл?вым?. Напрыклад, удзельн?к? не могуць парушаць а?тарск?я правы ? любым месцы ? В?к?педы?, таксама войны правак забаронены ?сюды, а не тольк? ? энцыклапедычных артыкулах.
Жыццёвы цыкл
прав?цьМног?я з найбольш добра вядомых прав?л ? рэкамендацый был? распрацаваны на аснове прынцыпа?, як?я был? прыняты ? якасц? фундаментальных з моманту стварэння В?к?педы?. ?ншыя распрацаваны як рашэнн? агульных праблем ? война? правак. Прав?лы ? рэкамендацы? рэдка усталё?ваюцца без прэцэдэнту ? за?сёды патрабуюць моцнай падтрымк? з боку супольнасц?. Прав?лы ? рэкамендацы? могуць быць створаны на аснове новых прапано?, ?сных эсэ або рэкамендацый, а таксама рэарган?зацы? актуальных прав?л ? рэкамендацый шляхам падзелу або зл?цця.
Эсэ могуць быць створаны шляхам нап?сання з прастано?кай шаблона {{Эсэ}}.
Прапановы прав?л ? рэкамендацый дадаюцца ? катэгорыю Катэгорыя:В?к?педыя:Прапановы прав?л ? рэкамендацый, адх?леныя прапановы — у катэгорыю Катэгорыя:В?к?педыя:Адх?леныя прапановы прав?л ? рэкамендацый. Усе ?дзельн?к? запрашаюцца да ?х змянення ? каментавання.
Прапановы прав?л
прав?цьПрапановы прав?л ? рэкамендацый пав?нны прайсц? абмеркаванне ? атрымаць кансэнсус супольнасц?, каб быць прынятым? ? якасц? прав?л ц? рэкамендацый. Даданне шаблона {{Прав?ла}} без патрэбнага кансэнсусу не азначае што старонка з’я?ляецца прав?лам, нават кал? яна абагульняе ц? па?тарае прав?лы. Звычайна новыя прав?лы ? рэкамендацы? фармал?зуюць усталяваныя практык? ? кансэнсус, радзей уносяць змены ? распрацаванае раней.
Вылучэнне прапано?
прав?цьНа першым кроку нап?шыце найлепшую прапанову, якую можаце. А?тары могуць папрас?ць першапачатковы водгук на Форуме, больш падрабязна можна дамов?цца аб тонк?х момантах ? неабходнасц? прыняцця прав?ла, правё?шы апытанне на старонцы В?к?педыя:Апытанн?. За?ваг? да прапановы абмярко?ваюцца на яе старонцы размо?. Важна ?л?чыць за?ваг? ?ншых удзельн?ка? ? ?л?чыць ?х у прапанове. Кансэнсус атрымо?ваецца пры шырок?м абмеркаванн? з мног?м? ?дзельн?кам?.
Кал? прапанова будзе добра прапрацаванай, абмеркаванай ? ?згодненай з колам зац?ка?леных удзельн?ка?, можна пачынаць абмеркаванне яе зацвярджэння. Для гэтага дадаецца новы радок на старонцы В?к?педыя:Абмеркаванне прав?л, ? ствараецца яе падстаронка, дзе вядзецца абмеркаванне прыняцця прав?ла або рэкамендацы?. На гэтай старонцы можна даць шырокае тлумачэнне ? экскурс, чаму прав?ла ц? рэкамендацыю варта зацвердз?ць. На старонцы планаванага прав?ла став?цца шаблон {{Планаванае прав?ла}} або {{Планаваная рэкамендацыя}}, што дазваляе прав?льна катэгарызаваць старонку. Звычайна аб пачатку зацвярджэння роб?цца аб’ява на Форуме, таксама могуць быць асаб?ста запрошаны зац?ка?леныя ?дзельн?к?.
Удзельн?к? мусяць рэагаваць на прапановы так?м чынам, каб дапамагчы вызначыцца ? пабудаваць кансэнсус. Растлумачце свае думк?, задавайце пытанн?, выказвайце зац?ка?ленасць; усе в?ды канструкты?най акты?насц? в?таюцца. Мног?я рэдактары пачынаюць свой адказ з выдзялення па?тлустым шрыфтам ? галасам? падтрымк? або непадтрымк?, каб зраб?ць агульную ацэнку с?туацы? больш простай. Удзельн?к? мусяць падп?сваць свае адказы.
Завяршэнне абмеркавання патрабуе дбайнай ацэнк? адказа? для вызначэння кансэнсусу. Падвядзенне вын?ка? не патрабуе ?мяшання адм?н?стратара, але можа быць зроблена любым досыць дасведчаным незалежным удзельн?кам (непрадузятым ? не задзейн?чаным у абмеркаванн?), як? знаёмы з ус?м? прав?лам? ? рэкамендацыям?, як?я маюць дачыненне да актуальнай прапановы. Наступныя пункты маюць важнае значэнне пры вызначэнн? кансэнсусу:
- Кансэнсус пав?нен быць давол? моцным, хоць аднагалоснасц? не патрабуецца;
- Прапанова пав?нна ?здзейн?чаць на супольнасць, выходзячы за межы а?тара? прапановы;
- Прапанова пав?нна мець с?лу:
- Ц? был? супольнасцю разгледжаны асно?ныя ?знятыя праблемы?
- Ц? на супярэчыць прапанова цяперашн?м прав?лам ? рэкамендацыям?
- Ц? не можа быць прапанова аб’яднана з ?снуючым? прав?лам? ? рэкамендацыям??
- Статус прапановы не вызначаецца шляхам падл?ку галасо?. Апытанне не з’я?ляецца заменай абмеркаванню, ? колькасны вын?к не ра?назначны кансэнсусу.
- Кал? кансэнсус для падтрымк? шырокага кола супольнасц? не скла?ся па заканчэнн? разумнага перыяду часу, то прапанова л?чыцца адх?ленай. Кал? кансэнсус з’я?ляецца незразумелым па гэтым пытанн? ? на?рад ц? будзе высветлены, то прапанова адх?ляецца.
Пасля падвядзення вын?ка? абна?ляецца шаблон на старонцы, замяняецца з {{Планаванае прав?ла}} або {{Планаваная рэкамендацыя}} на {{Прав?ла}}, {{Рэкамендацыя}} або {{Адх?леная прапанова}} ? адпаведнасц? з кансэнсусам.
Кал? прапанова не прымаецца, то шаблон {{Адх?леная прапанова}} звычайна не здымаецца. Больш перспекты?на перап?саць ня?далую прапанову з нуля для вырашэння праблемы, або дамагацца кансэнсусу, каб ?нтэграваць яе несупярэчныя аспекты ? ?снуючыя старонк?, чым па?торна вылучыць прапанову.
Змена прынятых прав?л ? рэкамендацый
прав?цьПрав?лы ? рэкамендацы? могуць быць адрэдагаваныя, як ? любыя ?ншыя старонк? В?к?педы?. Пры гэтым няма неабходнасц? загадзя абмярко?ваць змены ? атрымл?ваць кансэнсус супольнасц?. Аднак, пакольк? прав?лы ? рэкамендацы? прамым чынам уплываюць на дзейнасць В?к?педы?, удзельн?к? пав?нны клапац?цца пра любыя пра?к?, каб пераканацца, што яны сапра?ды адлюстро?ваюць меркаванне супольнасц? ? быць упэ?неным?, што яны выпадкова не стануць крын?цам? памылак або блытан?ны.
Пакольк? практыка В?к?педы? ?снуе ? супольнасц? на аснове кансэнсусу, з рэдагавання старонк? прав?ла само па сабе не выцякае неадкладнае змяненне прынятай практык?. Увогуле, дадаваць адх?леныя прапановы ? ?снуючыя прав?лы ? рэкамендацы? з'я?ляецца дрэннай практыкай. Для абна?лення ?снай шырока?жывальнай практык? варта змян?ць яе непасрэдна (дазволена адх?л?цца ад практык? для мэта? так?х змянення?) ? / або ?зняць пытанне аб дасягненн? шырокага кансэнсусу для абмеркавання змянення або новай рэдакцы?. Кал? такое змяненне будзе прынята, можна будзе адрэдагаваць старонку, каб адлюстраваць новую с?туацыю.